Gebruik social mediaberichten tijdens rijden: risico’s en gevaren niet waard

Nederlandse bestuurders vinden social mediaberichten die ze tijdens het rijden ontvangen onbelangrijk (84%) en het risico van een boete niet waard (94%). Bijna de helft vindt ze zelfs onzinnig en nutteloos. Toch leest tweederde van de Nederlanders wel eens een bericht tijdens het fietsen of autorijden, uit nieuwsgierigheid of omdat ze denken dat het belangrijk kan zijn. Bij meer dan de helft van de mensen die hun telefoon in het verkeer gebruiken leidt dat tot langzamer rijden, slingeren, een afslag missen of zelfs tot ongelukken.

Dat blijkt uit het Social Media Dagboekonderzoek dat het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft laten uitvoeren voor de bewustwordingscampagne ‘MONO’.

Om bestuurders te confronteren met de resultaten van dit onderzoek en hen bewuster te maken van de risico’s hielden politie, IenW en jongerenvoorlichters van Team Alert vanochtend een waarschuwingsactie voor fietsers bij de Erasmusbrug in Rotterdam. Daarbij was ook minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat aanwezig. De Rotterdamse politie gaf fietsers tijdens de actie voor één keer een waarschuwing in plaats van een boete. Team Alert hielp mensen hun telefoon op de MONO-stand zetten voor niet-storen onderweg. 

Hieronder vindt u:

1. Een link naar de rapportage van het Social Media Dagboekonderzoek

2. Quotes van:

- MICHIEL ILMER - VERKEERSPOLITIE EENHEID ROTTERDAM

- DR. AGNIESZKA STELLING – GEDRAGSPSYCHOLOOG GESPECIALISEERD IN VERKEER

- PAUL BROER – LANDELIJK PROJECTLEIDER INFRASTRUCTUUR NATIONALE POLITIE

3. `rechtenvrije foto' s van de waarschuwingsactie op 28 september in Rotterdam

Ad 1

Michiel Ilmer (Verkeerspolitie Eenheid Rotterdam): “Omdat de verkeersveiligheid altijd voorop staat, vinden we het erg belangrijk om bij te dragen aan deze bewustwordingsactie van Team Alert in samenwerking met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Daarom hebben we een verkeerscontrole uitgevoerd tijdens deze actie. Daarbij hebben fietsers met hun mobiele telefoon of muziekspeler in de hand, een schriftelijke waarschuwing gekregen. We hopen dat door de bewustwordingsactie deze fietsers inzien dat ze de verkeersveiligheid op deze manier in gevaar brengen met hun gedrag. Op het fietsen met een mobiele telefoon of muziekspeler in je hand, staat een boete van 95 euro. Tijdens deze verkeerscontrole zijn alleen voor dit feit eenmalig schriftelijke waarschuwingen uitgeschreven, omdat de bewustwording en het in gesprek gaan met de in overtreding zijnde fietser, centraal stond tijdens deze actie.”

Dr. Agnieszka Stelling is specialist op het gebied van gedrag in het verkeer en dan met name afleiding tijdens verkeersdeelname. Ze is als gedragspsycholoog verbonden aan het team van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) dat zich bezighoudt met diepteonderzoek naar verkeersongevallen. In 2018 promoveerde ze met haar onderzoek naar het effect van auditieve waarnemingen van fietsers en de fietsveiligheid.  

“Als we ergens mee bezig zijn en er komt een taak bij, moet onze aandacht verdeeld worden. Dat geldt ook voor deelnemen aan het verkeer en tegelijkertijd je mobiele telefoon gebruiken: je let minder goed op de weg, want een deel van je aandacht gaat naar je telefoon. Uit recent onderzoek in de Verenigde Staten blijkt dat het bezig zijn van de mobiel tijdens het autorijden de kans op een ongeval verdubbelt. Dat is nogal wat, zeker als je bedenkt dat 66% van de automobilisten aangeeft weleens de telefoon te gebruiken tijdens het rijden. Op dat moment zijn ze er dus niet met de volledige aandacht bij en nemen ze daarmee een behoorlijk risico. Het is natuurlijk niet zo dat je bij elk gebruik van je telefoon achter het stuur of op de fiets, meteen in een ongeval terecht komt. Het gaat vaak goed, mogelijk doordat men compenseert voor afleiding, bijvoorbeeld door de telefoon te gebruiken bij minder inspannende verkeerssituaties. Hierdoor kan het gebruik van de telefoon minder gevaarlijk lijken. De combinatie van het ónderschatten van de risico’s en het óverschatten van de eigen capaciteiten ligt dan op de loer. Vaak realiseren mensen zich dat pas helaas als het bijna of helemaal fout gaat.”

Vanuit zijn functie als Landelijk Projectleider Infrastructuur is Paul Broer binnen de Nationale Politie verantwoordelijk voor de verkeersveiligheid. Hij is één van de initiatiefnemers van de door de Nederlandse politie ontwikkelde MONOcam. Deze camera registreert en verbaliseert met behulp van kunstmatige intelligentie, het door bestuurders in de hand houden van een mobiele telefoon. Het risico op een boete wordt door het inzetten van de MONOcam aanzienlijk vergroot.

“De mobiele telefoon wordt nog steeds vaak gebruikt in het verkeer, in personenauto’s en op de fiets, maar ook door beroepschauffeurs in vrachtwagens of bussen. Dat moet echt anders, want de gevolgen kunnen gigantisch zijn. Er gebeuren zoveel vreselijke ongelukken doordat mensen even niet opletten. Het maakt niet eens uit wat je met je telefoon doet – andere muziek opzetten, kijken wie er gebeld heeft, een appje lezen, de routeplanner instellen – als je ‘m in je hand hebt is er altijd een risico. Je bent niet met je volledige aandacht bij het besturen en je kunt een ongeluk veroorzaken voor je het door hebt. Een seconde is echt al genoeg. Van de kleinere kop-staart botsingen tot grote ongevallen met brand en veel gewonden of zelfs doden, we zien het allemaal. Afleiding is naast het rijden onder invloed en te snel rijden één van de grote ongevalsoorzaken. Met de MONOcam hopen we mensen bewuster te maken van het risico dat ze nemen, door het risico gepakt te worden te vergroten. De camera kan op elk viaduct binnen- en buiten de bebouwde kom worden geplaatst en is daar bijna onzichtbaar.  Als je als bestuurder de MONOcam al ziet, ben je al door de camera opgemerkt. En als je met je mobiel bezig bent, zie je de camera waarschijnlijk zelfs helemaal niet."